Hưởng ứng Giờ Trái đất 2021, ngày 27/3, Viện Pháp tại Hà Nội – L’Espace, Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng, kết hợp cùng và Báo Khoa học và Phát triển/Tạp chí Tia sáng tổ chức Tọa đàm “Câu chuyện môi trường trong thời đại 4.0”.
Có thể nói, ở Việt Nam trong vòng 2-3 năm gần đây, nhờ công nghệ 4.0 như Big Data, AI hay điện toán đám mây mà các thông tin về môi trường đã trở nên rõ ràng, dễ nắm bắt hơn. Hiện trạng ô nhiễm không khí, nước, chặt phá rừng cho đến mức độ sử dụng năng lượng, khí tượng… dần được hiển thị trực quan hơn, chi tiết tới từng ngày, giờ và địa điểm cụ thể, nhờ các ứng dụng công nghệ. Điều này đã tạo ra những kết quả đáng kinh ngạc mà vài ba năm trước không ai nghĩ rằng có thể thực hiện.
Tại tọa đàm, TS. Hoàng Việt Anh đã chia sẻ 3 mảng công nghệ mà công ty Green Field đang triển khai, bao gồm: Công nghệ viễn thám (phần mềm tự động xem xét việc mất rừng 10 ngày/lần bằng ảnh vệ tinh để cảnh báo mất rừng cho chính quyền và chủ rừng); Giải pháp mobile để điều tra, đánh giá, giám sát các hoạt động hiện trạng rừng, biến động về xả nước vùng thủy điện; Công nghệ IOT (hệ thống trạm đo chất lượng nước nuôi thủy sản tôm rừng ở Cà Mau).
Theo ông, nhiều công nghệ kể trên mặc dù đã ra đời từ 20-30 năm trước nhưng vẫn nằm trong các viện nghiên cứu, là tài nguyên hạn chế chỉ một số ít được tiếp cận do chi phí đắt đỏ. Nhưng từ 10 năm nay, chúng đã dần được thương mại hóa, thậm chí đưa ra miễn phí dưới nền tảng dễ tiếp cận và đã giúp việc quản lý tài nguyên trở nên dễ dàng hơn. Thậm chí có địa phương sẵn sàng bỏ tiền xây các hạ tầng công nghệ nếu dự án thí điểm đạt kết quả tốt.
PGS. TS. Nguyễn Thị Nhật Thanh
- Nguyễn Thị Nhật Thanh (Trường Đại học Công nghệ, ĐHQGHN) đã chia sẻ nhiều kết quả nghiên cứu về giám sát và phân tích ô nhiễm không khí, trong đó có bản đồ phân bố chất ô nhiễm PM2.5 và NO2 cho toàn toàn lãnh thổ Việt Nam theo trung bình năm.
Sử dụng công nghệ vệ tinh,phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo, các nhà nghiên cứu của ĐH Công nghệ đã dựa vào quy luật ở những nơi có trạm quan trắc không khí để ước tính xu thế phân bố của các chất ô nhiễm ở những nơi không có trạm đo. Các kết quả tính toán này đã giúp lấp đầy khoảng trống thông tin về chất lượng không khí ở mọi địa điểm trên cả nước, trong bối cảnh mạng lưới quan trắc mặt đất của nhà nước và tư nhân ở Việt Nam còn khá mỏng.
Bà Phan Thanh Hải
Có mặt tại tọa đàm, bà Phan Thanh Hải – Giám đốc điều hành PAM Air, chia sẻ về những thay đổi mà PAM Air đang mang lại trong việc tiếp cận dữ liệu không khí. Nếu như trước kia, con người phải dự báo chất lượng không khí “thô sơ” bằng kinh nghiệm thì hiện nay, công nghệ IOT và điện toán đám mây đã cho phép thiết lập một loạt thiết bị đo chi phí thấp ở nhiều địa điểm khác nhau và cùng đưa thông tin lên một bản đồ “live map” để bất kì ai cũng có thể theo dõi theo thời gian thực. Mục đích của họ là khiến cho mọi người có thể “nhìn thấy” không khí và có số liệu của nó để từ đó ra các quyết định liên quan đến đời sống thường ngày.
Triển khai từ cuối năm 2018, hiện nay PAM Air đang là mạng lưới dữ liệu chất lượng không khí lớn nhất tại Việt Nam, với trên 400 điểm đo cảm biến tại 63 tỉnh thành phố và dự kiến tăng lên 1000 điểm trong năm nay.
Ông Nguyễn Hoàng Minh
Liên hệ đến vấn đề “hóa đơn điện tăng vùn vụt mỗi khi vào hè” của một số người dân, theo Nguyễn Hoàng Minh, đồng sáng lập công ty cung cấp các giải pháp tiết kiệm năng lượng và hiệu quả năng lượng IOTeamVN: Đo chính xác số điện chính là gốc gác của vấn đề. Từ đó người dùng có ý thức để điều chỉnh hành vi. Do vậy, IOTeamVN đã phát triển máy đo năng lượng tiêu thụ theo thời gian thực (3s/lần) và các giải pháp quản lý & điều khiến hệ thống điện thông minh (tự động bật tắt thiết bị, hẹn giờ, ra lệnh bằng giọng nói, cảnh báo…) có thể giúp tiết kiệm từ 10-30% năng lượng.
Có thể nói, dù khác nhau ở lĩnh vực hay nền tảng công nghệ sử dụng, thì những ứng dụng và công nghệ kể trên đều đã đưa đến cho người dùng là các dữ liệu rõ ràng mà trước đây ngành môi trường không có hoặc chỉ một số ít cơ quan quản lý nắm được.
Công nghệ 4.0 đã đưa đến sức sống mới cho lĩnh vực môi trường. Chúng không chỉ làm dấy lên nhận thức về cuộc sống xung quanh mà còn tạo áp lực khiến các bên liên quan từ nhà nước đến doanh nghiệp và người dân; từ môi trường đến giao thông, nông nghiệp, năng lượng, giáo dục… phải ngồi lại với nhau để bàn bạc về các lựa chọn bảo vệ môi trường và mức độ thỏa hiệp của mình với từng lựa chọn đó.
Xem lại video tọa đàm tại đây.
Vietnamese
English