Chỉ số chất lượng không khí đạt mức 3 ở Anh và xứ Wales, nhưng khói từ việc đốt củi và canh tác vẫn tiếp tục gây ô nhiễm.
Chúng ta thường nghĩ đến mùa xuân như là khoảng thời gian hoa lá nở rộ và cây cối đâm chồi nảy lộc, không khí trong lành nhưng thực tế mùa xuân lại thường là thời điểm ô nhiễm nhất trong năm ở Tây Âu. Vào tuần trước, khi gió bắt đầu chuyển hướng đông, ô nhiễm dạng hạt một lần nữa lan rộng khắp Tây Âu. Sương mù mùa xuân có thể khiến cho ô nhiễm dạng hạt đạt mức 10, mức lớn nhất trong chỉ số chất lượng không khí ở Anh, tuy nhiên mức 4 đến 9 vẫn là chủ yếu.
Tại thời điểm này, với lệnh phong tỏa đang được thực thi, mức độ tăng của ô nhiễm không khí ít hơn bình thường. Chỉ số chất lượng không khí đạt đỉnh ở mức 3 trên khắp Anh và xứ Wales. Một vài nơi ở đông nam nước Anh, Yorkshire và bắc Wales đạt cấp 4 và các thông tin tư vấn về sức khỏe cũng đã được ban hành ở những nơi này. Sau 3 ngày, hướng gió thay đổi vào cuối tuần đã đẩy không khí ô nhiễm về phía nam.
Vào tháng 3 năm 2014, Paris và nhiều thành phố khác ở Pháp đã cấm một nửa số ô tô lưu hành để có thể kiểm soát khói bụi. Hầu hết các nơi ở Vương quốc Anh cũng bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm do khói bụi, tuy nhiên các giải pháp lại chỉ giới hạn trong việc khuyến cáo người già và người sức khỏe yếu hạn chế đi ra ngoài. Một đợt ô nhiễm khói bụi thứ 2 đã xảy ra vào tháng 4 và lúc này thủ tướng David Cameron đã bị các nghị sĩ đảng đối lập và các quan chức ở châu Âu chỉ trích nặng nề khi khi ông viết trên twitter của mình về việc chất lượng không khí tồi tệ ở London chỉ là bụi vô hại từ Sahara.
Dòng tweet đó là không đúng. Bởi sau đó, bộ Y tế công cộng Anh ước tính hai đợt khói bụi này đã dẫn đến khoảng 600 trường hợp tử vong sớm ở Anh và xứ Wales. Lượng người đến khoa cấp cứu của bệnh viện tại London và Paris cũng tăng vọt, đặc biệt là những người trẻ mắc bệnh hen suyễn.
Giống như Paris, nhiều thành phố trên khắp châu Âu cũng hạn chế xe cộ, giảm giới hạn tốc độ và trợ cấp giao thông công cộng trong tình hình khói bụi trở nên nghiêm trọng. Những hành động này đã góp phần giảm ô nhiễm không khí tới 15-20% ở những khu vực đông xe. Tuy nhiên, trong thời điểm có khói bụi mùa xuân, không khí ô nhiễm lan rộng từ quốc gia này đến quốc gia khác nên khó có thành phố nào có thể tự kiểm soát tình hình khói bụi này hoàn toàn.
Xét trên phương diện toàn cầu, Bắc Kinh là nơi có các kế hoạch kiểm soát khói bụi thành công nhất. Những kế hoạch này được đưa ra để phục vụ cho Olympics 2008, tuy nhiên cũng đã được sử dụng cho các sự kiện cấp cao khác. Các khu công nghiệp xung quanh Bắc Kinh đã bị hạn chế và xe cộ cũng bị cắt giảm một nửa cho Hội nghị kinh tế châu Á Thái Bình Dương APEC vào năm 2014, và cuộc diễu hành năm 2015 đánh dấu 70 năm kể từ khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2.
Người dân Bắc Kinh bỗng dưng đã có thể nhìn thấy màu sắc thực sự của bầu trời khi không có lớp khói mù mịt thông thường. Người ta gọi màu sắc đó là “APEC blue” hay màu xanh APEC, và sau đó là “parade blue” hay là màu xanh diễu hành. Các biện pháp kiểm soát này được thực thi trên diện tích khoảng 500.000 km2, với dân số gần 300 triệu người.
Tôi thường tự hỏi điều gì sẽ diễn ra nếu chúng ta cũng làm điều tương tự ở châu Âu, nhưng tôi nghĩ tôi sẽ không bao giờ biết được. Vào năm 2017, một nhóm các nhà khoa học người Pháp đã sử dụng một mô hình máy tính để dự đoán điều gì có thể xảy ra nếu toàn bộ châu Âu đóng cửa trong một ngày để kiểm soát khói bụi mùa xuân. Theo đó, ô nhiễm hạt sẽ giảm khoảng 20% -40% tại các thành phố lớn. Tuần trước, chúng ta đã thấy các biện pháp kiểm soát của Bắc Kinh lần đầu tiên được thực hiện trên khắp châu Âu.
Nhưng với các quốc gia đang trong lệnh phong tỏa, tại sao ô nhiễm không khí vẫn cao ở mức 3 hoặc 4? Các phép đo từ trường King’s college London đã cho ra câu trả lời. Phân tích hóa học của các hạt ô nhiễm cho thấy khí thải từ giao thông cùng với đốt gas để sản xuất năng lượng cho công nghiệp và sưởi ấm trong nhà chính là nguyên nhân. Thêm vào đó việc đốt củi trong nhà ở London cũng là 1 lí do.
Nhiều hạt bao gồm amoniac trong thành phần. Việc này xuất phát từ nông nghiệp; cây trồng được trồng và bón phân, và phân bón được rải khắp các cánh đồng ở Anh và châu Âu. Chính những khí thải từ nông nghiệp này làm cho mùa xuân trở thành mùa ô nhiễm nhất.
Một nghiên cứu về dịch Sars ở Trung Quốc cho thấy những người nhiễm bệnh có nhiều khả năng tử vong hơn nếu khu vực họ sống có chất lượng không khí kém. Tại Dublin vào những năm 1980, chính sự suy giảm trong tỉ lệ sống sót ở bệnh viện đã khiến thành phố ra lệnh cấm những loại than gây ô nhiễm nhất. Còn quá sớm để có thể biết việc kiểm soát khói bụi có thể giúp ích cho những người đang mắc COVID-19 hay không. Bài học lớn ở đây là việc kiểm soát ô nhiễm không khí đến từ nhiều nguồn, và người nông dân và những người còn đốt củi cũng sẽ cần phải tham gia vào cuộc chiến vì không khí sạch.
Vietnamese
English