Ngày 22/07/2021, UBND Thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn Thành phố, làm cơ sở nghiên cứu, đề xuất các giải pháp cải thiện chất lượng không khí cho thành phố Hà Nội.
Mục đích của Kế hoạch nhằm đánh giá hiện trạng phát thải của xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên điạ bàn thành phố, từ đó định hướng các giải pháp về cơ chế, chính sách gắn kết giao thông với bảo vệ môi trường và sức khỏe (giao thông bền vững); dựa trên cơ sở khoa học giúp xây dựng và thực thi các chính sách về giao thông bền vững và bảo vệ môi trường (cải thiện chất lượng không khí).
Hà Nội có hơn 5,7 triệu xe máy (trong đó có khoảng 2,5 triệu xe máy cũ đăng ký trước năm 2000) và trên 730 nghìn ô tô, chưa tính nhiều phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn. Khí thải từ các phương tiện đặc biệt là phương tiện cũ nát gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khoẻ của cộng đồng dân cư, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, nơi có mật độ dân cư đông đúc.
Theo kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, một trong những biện pháp để góp phần làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí là kiểm tra, bảo dưỡng xe định kỳ đồng thời thay thế xe cũ không đảm bảo an toàn kỹ thuật và môi trường. Theo nghiên cứu của Viện Khoa học và Giao thông vận tải – Bộ Giao thông và vận tải, việc kiểm tra khí thải, bảo dưỡng góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí, tiết kiệm nhiên liệu và an toàn giao thông. Tuy nhiên, việc kiểm soát sử dụng xe máy cũ là một vấn đề lớn, phức tạp vì liên quan đến sinh kế của đa số người dân, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp phải sử dụng xe máy cũ, xe có chất lượng thấp để mưu sinh. Thêm vào đó, đại bộ phận người tham gia giao thông chưa nhận thức sâu sắc về việc kiểm tra và bảo dưỡng xe thường xuyên, mức độ ảnh hưởng, tác hại của khí thải khi sử dụng mô tô, xe gắn máy cũ không đủ điều kiện về an toàn kỹ thuật. Ngoài ra, việc thu gom và xử lý xe máy cũ không đúng quy chuẩn cũng là tác nhân gây nên ô nhiễm môi trường.
Ảnh: Trần Vương
Kế hoạch triển khai thực hiện đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn Thành phố dự kiến được triển khai từ tháng 09/2021 (tuy nhiên có thể lùi thời gian tuỳ vào tình hình dịch Covid-19) với hoạt động chính là đo kiểm khí thải; đánh giá hiện trạng phát thải của xe mô tô, xe gắn máy và đánh giá tác động kinh tế xã hội của chính sách kiểm soát khí thải xe máy (số lượng được đo kiểm dự kiến khoảng 3.000 – 5.000 xe mô tô, xe gắn máy các hãng: Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM). Người dân Thủ đô có thể được kiểm tra khí thải miễn phí khi mang xe đến 08 trạm kiểm định ở các Quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hà Đông. Chương trình hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng và phụ tùng thay thế cho xe không đạt tiêu chuẩn khí thải. Đồng thời, ý kiến người dân, các chuyên gia và các tổ chức liên quan cũng được khảo sát song song nhằm đánh giá toàn diện tác động kinh tế, xã hội của chương trình kiểm soát khí thải xe máy trong quá trình xây dựng chính sách.
Ngoài ra, một số giải pháp giao thông bền vững sẽ được thí điểm như: thu gom, xử lý xe mô tô, xe máy thải bỏ và hỗ trợ chuyển đổi xe máy mới. Người có thể tham gia chương trình (tự nguyện, không bắt buộc) là chủ các xe máy cũ không đáp ứng tiêu chuẩn phát thải; có giấy đăng ký chứng nhận xe mô tô, xe máy lần đầu trước năm 2002 tại Hà Nội; xe có đủ các bộ phận như: khung xe, động cơ, bình nhiên liệu, tay nắm, bánh xe, giảm xóc, ống xả, phanh…. Người tham gia có thể mang xe cũ đến hơn 30 trạm thu gom được bố trí khắp thành phố. Xe máy cũ sau khi thu gom sẽ được chuyển đến đơn vị tái chế để xử lý đảm bảo các xe máy thải bỏ được thu gom và xử lý triệt để (100%) không tái sử dụng theo quy định. Đối với chủ phương tiện có nhu cầu chuyển đổi xe máy mới sau khi thải bỏ xe cũ, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam sẽ hỗ trợ kinh phí đổi xe theo từng loại xe được lựa chọn.
Kế hoạch được chủ trì bởi Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp cùng Sở Giao thông và Vận tải Hà Nội, các Sở ban ngành và sự đồng hành của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam, Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng và Viện Khoa học và Công nghệ giao thông vận tải.
Kết quả của chương trình sẽ là cơ sở khoa học thực tiễn, quan trọng để Thành phố xây dựng, ban hành quy định, chính sách về kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy và thu hồi xe mô tô, xe gắn máy không đảm bảo an toàn kỹ thuật và môi trường nhằm thực thi các giải pháp bền vững nhằm quản lý chất lượng không khí và giao thông bền vững.
Để tham khảo nội dung chương trình bạn có thể truy cập tại đây.
Vietnamese
English